Studiereis Berlijn: een ge(s)laagd OV-systeem als inspiratie voor forse (OV-) opgaven in de provincie en de gemeente Utrecht

Utrecht is hét OV-knooppunt van Nederland, dat blijkt wel uit het feit dat als er in Utrecht geen treinen rijden, heel het land ontregeld is. Al met al hebben we het in Utrecht nu best goed voor elkaar. Maar de behoefte naar goed OV groeit, niet alleen door bevolkingsgroei, maar ook door een veranderende mobiliteitsbehoefte. Steeds vaker laten we de auto staan en pakken we de bus, tram of trein. We moeten ons in de provincie dus voorbereiden op een OV-schaalsprong. Het ontwerpprincipe dat Utrecht voor ogen heeft is een ‘wiel met spaken’. En laat Berlijn dat nou ook net hebben. Om inspiratie op te doen ging ik, Charlotte Passier, gemeenteraadslid namens Volt in Utrecht, samen met andere raadsleden en statenleden uit de provincie mee op studiereis naar Berlijn.
Lees hieronder mijn reisverslag.

Dag 1: vertrek
Donderdag 25 augustus was het zover en verzamelden we allemaal rond negen uur op station Utrecht Centraal. Na met elkaar kennisgemaakt te hebben stapten we met z’n allen in de trein. In Amersfoort sloten nog een aantal mensen aan en daarna vervolgden we onze reis naar Berlijn.
Diezelfde avond ging het programma van start. Rob van Hout van de Provincie Utrecht verwelkomde ons en gaf een presentatie over de OV-uitdagingen van de Provincie Utrecht, gevolgd door Guido Schötz (Senaat Berlijn) met een introductie over de huidige uitdagingen, doelen en projecten op het gebied van OV in Berlijn. Wat daarbij opviel was de fijnmazigheid van het OV-netwerk in Berlijn.

Dag 2: OV als schakel in een systeem
Op vrijdag hadden we een vol programma met twee presentaties en een locatiebezoek. Bij de eerste presentatie gingen we dieper in op de opgaven waar Berlijn voor staat. Het zal niet verbazen dat Berlijn ook voor een aantal uitdagingen staat, waaronder de grote (verwachte) toename van reizigers. Deze opgaven zijn opgenomen in het infrastructuurproject i2030, dit kun je vergelijken met het Mobiliteitsplan 2040 van de gemeente Utrecht. Daarna kregen we een presentatie over het vervoersbeleid in de regio Berlijn, kansen en uitdagingen. Helmut Grätz, die de presentatie verzorgde, liet ons een aantal interessante dingen zien. Waaronder het lage autobezit in Berlijn, het hoge aantal buslijnen, het aantal verschillende vervoersmiddelen (trein, metro, tram, bus en deelmobiliteit in de vorm van auto’s, scooters, fietsen en steps), de enorme schaal van het OV-netwerk én Jelbi. Nu hoor ik je denken, Jelbi? Jelbi is een app voor alle mobiliteitsvormen in Berlijn aangeboden door de Berliner Verkehrsbetriebe, dit is een publieke instantie. Bewoners van Berlijn hebben maar één account nodig hebben om welke vorm dan ook van OV of deelmobiliteit te gebruiken en te betalen. Met Jelbi pakken ze dus een deelfiets, fietsen naar het dichtstbijzijnde metrostation, pakken de metro, stappen over op de trein en pakken na aankomst daar een deelauto, allemaal in één app. ’s Middags gingen we naar station Oztkreuz. Dit OV-knooppunt is tussen 2006 en 2018 vernieuwd. Met ongeveer 250.000 reizigers is dit het drukste overstapstation van Berlijn. De aansluiting op de tramlijn is in ontwikkeling en volgt later.

Dag 3: dit willen we in Utrecht ook!
Zaterdag gingen we naar een Jelbi station Schönhauser Allee. Zodra iedereen dit mobiliteitsstation werd iedereen meteen enthousiast. Zoiets willen we wel in Utrecht! Afsluitend hadden we nog een bijeenkomst waarin we de lessen voor de stad en provincie met elkaar bespraken. Zoals uit dit reisverslag reisverslag blijkt waren we allemaal enthousiast over Jelbi. Maar ook de fijnmazigheid van het OV, de korte overstaptijden en de mogelijkheid om 24 uur per dag met het OV te kunnen reizen nemen we ter inspiratie mee naar Utrecht. En wat niet? De rolstoeltoegankelijkheid die op papier goed is, maar in de praktijk toch echt minder goed dan hier.

Denk mee, praat mee
Wil jij ook meedenken en praten over mobiliteit? Ik nodig jullie graag uit voor een (online) discussieavond. Daar vertel ik meer over de uitdagingen waar we als regio voor staan als het gaat om OV. Daarna ga ik graag met jullie in gesprek en hoor ik